Suriye’de 13 yıl süren ihtilal hareketi sürecinde Esed rejimi, Rusya ve İran’a bağlı milis kümelerin hücumlarında enkaz altında kalan sivillere acil yardım sağlayarak çalışmalarına başlayan Suriye Sivil Savunma Örgütü (Beyaz Baretliler), süreç içinde alandaki kriz idaresinde değerli misyonlar gördü. 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan sarsıntıda, sonlu imkanlarla arama kurtarma çalışmaları yapan örgüt, rejim ve destekçilerinin atakları altındaki sivillerin de umudu haline geldi. Kurulduğundan itibaren özgürleştirilmiş bölgelerin her yerinde çalışmalarını genişleterek acil müdahalenin yanı sıra, insani yardım, insan hakları ihlallerini tespit, itfaiye ve kriz idaresini de çalışmalarına ekleyen Beyaz Baretliler, Nobel Barış Ödülü’ne de aday gösterilmişti. Rusya ve İran tarafından hakkında “Terör örgütü” propagandası yapılan örgüt, Esed rejiminin 8 Aralık’ta devrilmesiyle birlikte özgürleştirilmiş bölgelerdeki insani faaliyetlerini Suriye geneline yayıyor. Şu ana kadar 580 kayıp naaşı bularak defnettiklerini belirten Sivil Savunma Örgütü Genel Müdürü Raid el-Salih ve gönüllülerden Ammar el-Selmu, Suriye’deki çalışmalarını Yeni Şafak’a anlattı.
Rejimin devrilmesiyle birlikte çalışma alanlarının çok genişlediğini ve bunun da lojistik zorlukları beraberinde getirdiğini belirten Sivil Savunma Genel Müdürü Raid el-Salih, “Ulusal sorumluluklarımızın gereği olarak tüm Suriye’de halkımıza hizmet etmek için bir program belirledik. Bilhassa büyük kentlerde çalışmalarımızı ağırlaştırıyoruz. Program kapsamında birinci basamakta birinci yardım müdahalesi ve çocukların gereksinimini karşılamayı, rejimin kapattığı yolları tekrar açmayı, rejim güçlerinin birçok bölgeye döşemiş olduğu mayınları ve patlamamış mühimmatları tespit ederek imha etmeyi önceliyoruz. Ayrıyeten, kayıp ceset ve toplu mezarları tespit etmek için de çalışıyoruz. Bu noktada çalışmalarımızda önceliği daha evvel Esed rejimi ve destekçileri tarafından tehcir edilen Suriyelilerin geri dönmesi için büyük kent ve yerleşimlerde mümkün olan imar faaliyetlerini yaparak buraları iskana uygun hale getirmeye veriyoruz” dedi.
Toplu mezarlarla ilgili olarak mahallî halktan gelen ihbarları değerlendirdiklerini anlatan El-Salih, “Toplu mezarların açılarak incelenmesi, uzman takımların yanı sıra lojistik ve hukuksal dayanağı de gerektiriyor. Bu sebeple mevcut etapta toplu mezarları tespit etmek için tüm ihbarları kıymetlendiriyoruz lakin bu mezarları açmıyoruz. Takımlarımız, toplu mezarlarda olmayan cesetleri bulmak ve kimlik tespiti yaparak ailelerine ulaşmak için çalışma yürütüyor” diye konuştu. Şu ana kadar yalnızca Humus’ta 20’den fazla toplu mezar keşfettiklerini söyleyen Beyaz Baretliler Gönüllüsü Ammar El-Selmu ise “Şam’da bulunan Seyyide Zeynep, Bağdat Köprüsü ve Dera bölgesinde toplu mezarların keşfinde misyon aldım. Bu toplu mezarlıklarda 10 binlerce cesetle karşılaştık. Suriye’de tespit edemediğimiz yüzlerce toplu mezar bulunuyor. İsimli tıp uzmanları 160 binden fazla kişinin toplu mezarlarda olduğunu belirtiyor” bilgisini verdi.
Raid El-Salih
Esed rejimi, Rusya ve İran’ın Beyaz Baretliler hakkında yürüttüğü “Terör örgütü” propagandasına da değinen El-Salih, alanda 3 bin 300 kadar istekli işçilerinin çalıştığına dikkat çekerek, “Esed rejimi devrildikten sonra gruplarımız daha evvel rejim denetiminde olan kentlere gitti. Bu kentlerdeki halkımız, takımlarımızı görünce büyük bir sevinç, alkışlar ve sloganlarla karşıladılar. Konuştuğumuz beşerler, bilhassa 6 Şubat sarsıntısı günlerinde çalışmalarımızı takip ettiklerini söyleyerek ‘keşke bizimle olsaydılar’ diye düşündüklerini söz ettiler. Bizi karşılarkenki o coşkularını asla unutamayız. Bu ilgi ve sevgi, rejim ve destekçilerinin bize karşı yürüttükleri propagandanın halkımızın nazarında bir manası olmadığına ve bu propagandaların boşa çıktığına en büyük delildir” cümlelerini sarf etti.
Suriye’de rejimin devrilmesiyle birlikte kurulan yeni idare ile rastgele bir sorun yaşamadıklarını belirten Raid Salih, Beyaz Baretlilerin bütün Suriyelilerin kurumu olduğunu tabir ederek, rastgele bir siyasi tarafa yakın olamayacaklarını ve Suriye halkı kimi seçerse onu destekleyeceklerini lisana getirdi. Türkiye’de Gaziantep, Reyhanlı ve İstanbul’da merkezi bulunan Beyaz Baretlillerin ana merkezini Şam’a taşıma konusunda rastgele bir adım atıp atmadığına dair sorulara da karşılık veren El-Salih, “Bu, birinci evrede lojistik ve idari imkanlara bağlı bir durumdur. Bugün önceliği halkımıza hizmet sağlamaya veriyoruz. Fakat doğal ki bu hususta her senaryoyu değerlendiriyoruz” değerlendirmesini yaptı.
Beyaz Baretliler Gönüllüsü Ammar El-Selmu da kayıp cesetleri bulma süreçlerini büyük bir hassasiyetle yerine getirmeye çalıştıklarını vurgulayarak, “Tespit çalışmaları uzun ve güç bir süreç. Ailesi Dera’da olup oğullarının cesedi Halep’te çıkan beşerler buluyoruz. Yıllarca oğullarından haber alamayan binlerce insan var. Her yerde toplu mezar bulmak mümkün. Bu toplu mezarların tamamının tespitlerinin yapılması mümkün değil zira bunun için kâfi imkana sahip değiliz. Cesetlerin çıkartılması için kapsamlı bir heyet kurulması gerekiyor. Sivil toplum kuruluşlarının ve yeni idarenin ortak çalışması lazım. Yargıçlar, güvenlik güçleri, İsimli tıp uzmanları, sivil savunma takımları, Kızılhaç sorumluları ve milletlerarası kurumlara gereksinimimiz var” halinde konuştu.
Rejimin azap merkezi olan Sednaya Hapishanesi’nin özgürleştirilmesiyle birlikte hapishaneye birinci ulaşan takımın içinde olduğunu anlatan Ammar el-Selmu, “Mahkumlar büyük bir şok içerisinde ne yapacaklarını şaşırmıştı. İsimlerini dahi bilmeyen beşerler vardı, Şam sokaklarında nereye gideceklerini bilmeden yürüyorlardı. Hapishaneye birinci gittiğimizde bütün kapıları açtık her yeri ayrıntılıca araştırdık ve pak olduğunu söylemiştik lakin evvelden Sednaya’da kalmış beşerlerle konuştuğumuzda hapishanenin altında katlardan oluşan hapishanelerin olduğu söylendi ve bu ihbar üzerine yerin altını kazmaya başladık. Her kazdığımızda dehşet verici imajlarla karşılaştık. Beni en çok etkileyen tuzla kaplı odaların olmasıydı. Rejim güçleri mahkumlara ağır azaplar uyguladığında derilerinde açık yaralar oluşan tutuklular tuzla kaplı odaya atılıyordu. Yaralarının üzerine tuz basılan mahkumlar günlerce acılar içinde kıvranarak bu odalarda acılara dayanamayıp öldü. Eşi benzerine rastlanılmayan daha binlerce azap prosedürlerine şahit olduk”dedi.