Seyitgazi ilçesine bağlı Yenikent Mahallesi’nde Küllüoba hafriyat çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün müsaadesiyle 1996 yılında başladı. Ortadan geçen vakit içerisinde hafriyat alanında birinci tunç çağının kültürel özelliklerini ortaya çıkaran nesnelerin yanı sıra hayvan kemikleri ve yapılar tespit edildi. Hafriyatlarda milattan evvel 3 bin yılına uzanan taş sanduka ve çömlek mezar olmak üzere çok sayıda mezar alanı belirlendi. Yaklaşık 5 bin yıl evvel Anadolu’daki birinci kentleşme yapılanmasının ortaya çıkarıldığı hafriyat çalışmaları, bu yıl Bilecik Pir Edebali Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Türkteki başkanlığında 15 kişilik takımla devam etti.
Bölgede yapılan hafriyatlarda, evvelden planlanıp tasarlanarak oluşturulmuş bir mimari sisteme ilişkin yapılar gün yüzüne çıkarıldı. Yapılan incelemede yapıların milattan öne 3200’lü yıllarda kullanıldığını ve bir mühlet sonra ihtimamla seçilen kırmızı toprakla çatıya kadar gömüldüğü görüldü. Tıpkı prosedürün ortalarında uzun vakit farkı olmasına karşın Göbeklitepe ve Çatalhöyük kazılarında da rastlandığını anlatan Prof. Dr. Türkteki, “Sadece bir yapı içerisinde bile 3 kamyon diyebileceğimiz bir toprak kelam konusu ve bu yerleşmenin tamamında uygulanmış. Hasebiyle çok büyük bir iş gücünün burada harcanmış olduğunu söylememiz gerekiyor. Bu sayede yapılar çatı düzeyine kadar korunmuş hatta kapılar taşla örülerek doldurulmuş. Bu merasim sırasında bir kurban kesilmiş, bu kurbanın modülleri kapılar ve başka havalandırma boşlukları içerisine yerleştirilmiş. Yapıların içerisi büsbütün temizlenmiş lakin merasim sırasında kullanılan kaplardan bir tanesi bilhassa içerisine atılmış. Onun dışında hiçbir şey yapı içerisinde bırakılmamış halde karşımıza çıktı. Bu da bize aslında bir merasim eşliğinde bu sürecin gerçekleştiğini gösteriyor. Tabi bizim bunun hedefiyle ilgilide birtakım kuşkularımız var, çalışmaya bu istikamette devam ediyoruz. Sanki bu kültsel manada inanış manasında bir uygulama mıydı? Yoksa fiziki bir sebep mi vardı? Bilhassa bu yakında derelere ait taşkınları önlemek açısından bir set üzere mi düşünülerek yapıldı? Lakin şunu söylememiz lazım bu özel bir toprak. Kırmızı renkli toprak bilhassa seçilmiş. Yani kendi günlük etrafında kullandığı toprağı değil, kazarak çıkardığı bir topraktan bahsediyoruz. Hasebiyle kırmızı renkte bilhassa seçilmiş bir toprak üzere karşımıza çıkıyor” dedi.
GÖBEKLİTEPE VE ÇATALHÖYÜK’TE DE BULUNDU
Küllüoba Höyüğü Hafriyat Lideri Prof. Dr. Murat Türkteki, birebir yolla gömülmüş oda örneklerinin farklı tarihlere karşın Göbeklitepe ve Çatalhöyük kazılarında da tespit edildiğini söyledi. Kırmızı toprakla gömme sürecinin sırrını çözmeye çalıştıklarını tabir eden Prof. Dr. Türkteki, “Bu olağan başkalarından zamansal açıdan farklı. Göbeklitepe ile ortamızda 7 bin yıl var. Çatalhöyük’le ortamızda yaklaşık 3 bin yıl var. Fakat uygulamanın en azından benzeri olduğunu ve bunun da bir törensel manasının olduğunu aslında hafriyat çalışmaları bize gösterdi. Bunun alışılmış ileri basamağında bunun önünde bir hendek var mıydı? Bu kadar toprak nereden çıkarıldı? Bu hendekten çıkarılan toprak mı buraya döküldü? Bunun bir fiziki nedeni var mıydı? İleriki çalışmalarımızda buna yönelik devam edecek. Günümüzden 5 bin 200 yıl öncesine tarihleniyor bu alan ve baştan tasarlanarak oluşturulmuş, o denli ki binalar birbiriyle birebir duvarı paylaşıyor, ortak duvarlı. Münasebetiyle bunu evvelce planlamadan yapmış olsanız, eklemeler yapmanız gerekirdi. Bu türlü bir durum yok. Birebir vakitte yerleşmenin dışa kapalı olacak biçimde bir sistemle oluşturulduğunu görüyoruz. Münasebetiyle bu gerçekten bir mimari planlamanın evvelce yapılmış olduğunu 5 bin 200 yıl evvel bunun planlı bir biçimde oluşturulduğunu bize gösteriyor” dedi.